Schoolaanwezigheid: werken met data op het IVKO

Hoe krijg je de schoolaanwezigheid goed in beeld?

Door data uit het leerlingvolgsysteem te analyseren werd duidelijk dat vooral het geoorloofd verzuim op het IVKO hoog was. Door een verandering in aanpak, is de aanwezigheid van leerlingen verbeterd. Hoe deden ze dat?

Bij het stimuleren van schoolaanwezigheid kijkt het IVKO naar de redenen voor afwezigheid. Dus niet alleen naar oorzaken bij de leerlingen zelf, zoals ziekte of tandartsbezoek, maar ook redenen buiten de leerling om. Denk bijvoorbeeld aan mantelzorg voor een ouder. Dat helpt bij het vroegtijdig herkennen en aanpakken van de onderliggende oorzaken van verzuim. Bij verzuim en thuiszitten blijft de regie bij de school liggen.

“Het doet er toe als jij er bent”

June: "Schoolbreed kijken we of er trends zijn, of data wijst op structurele problemen vanuit de visie Multi-Dimensional Multi-Tiered System of Support (MD-MTSS). Kernwaarde daarbij is: het doet ertoe als jij, de leerling, er bent.

Marleen: Het is belangrijk dat de hele school afstapt van ‘afwezigheid’ en omdenkt naar ‘aanwezigheid’. Dus dat het een beloning is dat je onderdeel bent van deze gemeenschap en dat ook wilt zijn. Dat als jij er niet bent dat de rest van de klas je mist. Resultaat is dat je als leerling echt het gevoel hebt dat je gezien wordt. Ook is het essentieel om bij leerlingen door te vragen wat er nou echt aan de hand is.

June: Vorig jaar was er veel onveiligheid in eerstejaars groep. Dat zag je terug in verzuimstatistieken. We hebben toen een groepsdynamische training gedaan over sociale veiligheid gedaan.

Marleen: "We voeren gesprekken met ouders en leerlingen en  onderzoeken wat er speelt. Is de leerling bijvoorbeeld toetsziek? Ligt het aan de werkdruk, en zo ja, hoe kunnen wij als team daar verandering in brengen met behoud van kwaliteit?"

Hoe betrekken jullie leerlingen bij het vormgeven van beleid? Zijn jullie bijvoorbeeld op basis van input van leerlingen iets anders gaan doen?

Marleen: "Er is een leerlingenraad die we vragen voorleggen. Bijvoorbeeld: wat is een passende consequentie bij te laat komen of ongeoorloofde afwezigheid? Bottomline is: het aanwezigheidsbeleid moet uitvoerbaar zijn. Zo’n beleid gaat vaak vooral over ongeoorloofd te laat komen en over spijbelen. Het MD-MTSS gaat juist over scholaanwezigheid en bekijkt daarom alle verzuim, dus alle momenten en redenen waarom een leerling niet in de klas aanwezig is."  

Tips van Marleen en June voor jouw school

• Maak schoolaanwezigheid bespreekbaar voor het hele team. Laat het onderwerp  iedere keer terugkomen en benoem dit structureel. Heb aandacht voor leerlingen die er wel zijn.
• Bekijk de data, analyseer de gegevens en geef dat door aan de mentor die dat in alle gesprekken met leerlingen en met ouders naar voren laten komen.
• Vier de klein successen. Je wilt vaak een quick fix, maar dit is een traject dat wel vijf jaar kan duren voordat dat de school doordrongen is van de rol van een ieder hierin. Kleine stapjes zijn vooruitgang.
• Volg de leerlijn ‘Schoolaanwezigheid’